Psychoterapia indywidualna to metoda dotarcia do przyczyn lub objawów zaburzeń, na które cierpi pacjent i usunięcie tych elementów, które sprawiają, że cierpi. Choć podana definicja jest bardzo ogólna, to nie można stworzyć jednej, oddającej założenia teoretyczne wszystkich nurtów psychoterapii, różnią się one bowiem od siebie znacząco.
Psychoterapia indywidualna i jej główne nurty
Przede wszystkim różnice wynikają z upatrywania przyczyn zaburzeń, na które cierpi pacjent i w tym względzie występują tak duże różnice, że nie sposób pogodzić ze sobą dwóch nurtów w jednym gabinecie jednocześnie. Z kolei z tych założeń teoretycznych wynikają wprost dyrektywy postępowania, czyli metody terapeutyczne i te również nie są ze sobą do pogodzenia – w jednej np. terapeuta jest bardzo aktywny, dyrektywny, wiele doradza, a inna polega na jego milczeniu i niejako byciu lustrem dla pacjenta, który się w nim przegląda.
Do najważniejszych nurtów psychoterapii indywidualnej należą:
- psychoanalityczny – stworzony przez Freuda wraz z wieloma pojęciami, które od tamtej pory funkcjonują, jak: nieświadomość, superego, ego, id, wyparcie, tłumienie i wiele innych; terapia psychoanalityczna polega na docieraniu do nieświadomych treści (często zbyt trudnych do zaakceptowania), które zgodnie z teorią oddziałują na nasze życie,
- psychodynamiczny – rozwinięty na bazie psychoanalizy, nurt ten kładzie szczególny nacisk na analizę mechanizmów obronnych oraz relacji dziecka (pacjenta) z osobami najbliższymi w jego życiu; relacja ta zgodnie z teorią jest odtwarzana we wszystkich innych kontaktach z ludźmi, a podczas terapii próbuje się zmienić te jej elementy, które wpływają na destruktywne tło tworzonych w życiu dorosłym związków czy interakcji z innymi,
- poznawczo-behawioralny – wywodzący się wprost z warunkowania klasycznego i sprawczego, ściśle związany z badaniami laboratoryjnymi, w przeciwieństwie do psychoanalizy nie rozpatruje przyczyn zaburzeń, a jedynie skupia się na usuwaniu objawów np. nerwic; szczególnie skuteczny jest w usuwaniu lęków,
- systemowy – specyficzny nurt psychoterapii, w którym pracuje się zawsze z małą grupą, np. rodziną; źródeł zaburzeń upatruje on w specyficznych relacjach między zależnymi od siebie członkami grupy.
Inne szkoły psychoterapii indywidualnej
Oczywiście istnieją jeszcze inne nurty psychoterapii indywidualnej. Wymienione wcześniej są niejako zalecanymi i mają długa historię. Do tych dodatkowych, wybieranych czasem przez terapeutów, należą:
- terapia eklektyczna – próbująca pogodzić i wykorzystać to, co w wielu innych szkołach najlepsze,
- psychoterapia indywidualna ukierunkowana na proces – zupełnie pomijająca życie wewnętrzne, a skupiona na interakcjach,
- psychoterapia neurolingwistyczna – bazująca na komunikowaniu się,
- psychoterapia egzystencjalna – skupiona na indywidualnym przeżywaniu przez pacjenta i przywróceniu mu szacunku do siebie,
- oraz wiele innych, w tym odłamów już wymienionych.
Psychoterapia indywidualna bywa więc nie tylko wyborem pacjenta, jeśli jest on na jej temat poinformowany. Również psychoterapeuci decydują się na stosowanie określonego podejścia w zależności od wielu czynników, a nierzadko są to preferencje osobiste.
Polecamy również artykuł „Zaburzenia adaptacyjne – czy kwalifikują się do psychoterapii?”
